Verwarringstechnieken zijn gniepig. Je raakt er van in de war en dat is nu exact de bedoeling. Stel je hebt een simpele vraag maar uiteindelijk krijg je eigenlijk geen antwoord maar ben je aan het nadenken over bijvoorbeeld antwoorden op de tegenvragen. Dit veroorzaakt cognitieve dissonantie (verwarring) waardoor jij en jouw acties nu centraal staan in het verhaal in plaats van de ontvanger van de oorspronkelijke vraag.
In mijn boek heb ik de diverse redenen beschreven waarom iemand deze techniek bewust of onbewust toepast. Over het algemeen is de oorzaak om de techniek in te zetten, het ontlopen van eigen verantwoordelijkheid. Ik zal hieronder een voorbeeld laten zien hoe ook spiritualiteit en zelfhulp daarin kunnen worden verwerkt.
Stel je stelt iemand een vraag, wat de ander ziet als kritiek/ beschuldiging ,terwijl je slechts vraagt om een uitleg. Een uitleg geeft jou namelijk inzicht in de beweegreden van de ander en kan zorgen voor meer verbinding en het begrijpen van de ander.
De vraag: "Waarom heb je dit (vul een voorval in) niet aan mij verteld?"
Stel het antwoord dat je op deze vraag krijgt is: "Welk kindsdeel in jou wordt nu geraakt dat je deze vraag stelt?"
Je denkt" huh?"
"Ja een ruzie gaat nooit daadwerkelijk over dat waarover wordt gesproken".
Je denkt wederom huh? Ruzie? Ik stel gewoon een vraag? Kindsdeel? je gaat nadenken over situaties waarbij overeenkomsten zijn en wat er precies wordt bedoeld.
Het is tegenwoordig natuurlijk super hip en ook goed om eerst te kijken naar de eigen emoties en wat geraakt wordt alvorens een vraag te stellen maar het moet niet doorslaan in een vraag ontwijkende techniek, die door de ander wordt ingezet om eigenlijk zelf geen antwoord te willen geven. Kortom jij wordt hier aan het werk gezet. De oorspronkelijke vraag is ondertussen van tafel. Ongeacht dat deze zinnen natuurlijk super spiritueel klinken en het lijkt alsof er interesse is in wat zich binnen jou afspeelt wees je bewust dat dit nu juist geen emotioneel volwassen trek is maar een manipulerende techniek.
Waarom is dit manipulerend? De ander zet zich boven jou door de rol aan te nemen van de docent, de guru, de ouderrol om zelf niet bevraagd te worden. Als je niet in een daadwerkelijke setting zit van therapeut met klant is de tegenvraag alvorens je de oorspronkelijke vraag hebt beantwoord niet oké. Ookal zou alles wat de ander zegt over mate van projectie en kindsdelen correct zijn de manipulatie zit hem in het machtsverschil
Doordat de vragensteller subtiel in een lagere positie wordt geplaatst dan de bevraagde die de 'wijze' rol aan neemt ga je je als vragensteller kleiner voelen (je komt automatisch in een kindrol) en ben je minder geneigd om door te vragen.
De ander geeft geen antwoord, maar trekt jouw vraag in twijfel, tenslotte komt die vraag alleen maar voort uit jouw wond uit de kindertijd en heeft niks maar dan ook niks met zijn gedrag te maken.
Jij wordt dus ineens degene die zich moet verantwoorden, niet de ander.
Dit is dus de verplaatsing van macht: jij bent ineens niet meer de vragensteller, maar het probleem.
Het gebruik van psychologische/ zelfhulp termen als kindsdelen en projectie maakt dat je gaat twijfelen aan jouw eigen realiteit. Je brein probeert de tegenstrijdigheid op te lossen door de ander misschien toch gelijk te geven en dat is nu precies het doel..
In deze verwarring staar je vervolgens naar je kop thee. Jij zit nog in de 'huh' diep nadenkend over innerlijke kindsdelen en wat er onder de vraag zou liggen.
Dan komt de afronding: "Staar je nu liever naar je kop thee dan in de armen te liggen van de man of vrouw die van je houdt?"
Wat is hier de manipulatie?
Door de uitspraak wordt een vals dilemma gecreëerd: als je blijft doorvragen, betekent dat kennelijk dat je geen liefde accepteert. Dit dwingt je in een positie waarin je je schuldig voelt om je eigen behoefte aan duidelijkheid en het geeft je angst, angst om de 'liefde' te verliezen.
Jouw emoties worden hier bewust gestuurd zodat jij stopt met kritisch nadenken.
In de verwarring krijgt de ander de gelegenheid jou in je armen te nemen en geeft je een zoen. Die denkt: Mooi dat is opgelost. Jij denkt...... helemaal niks...heel simpel omdat het ook niet te bevatten is en het hoogstwaarschijnlijk nu wél je kindsdelen heeft getriggert. De staat van verwarring waarin je je begeeft noemen ze cognitieve dissonantie.
Als je nog de helderheid van geest hebt om een paar uur later te bedenken dat je geen antwoord hebt gekregen op jouw oorspronkelijke vraag en je stelt de vraag nog een keer, dan volgt vaak de boosheid om kracht bij te zetten en meer angst te creëren en dus een andere emotionele manipulatie techniek.
"Jij zoekt altijd naar drama! Het was tenslotte toch allemaal uitgesproken! Jij kunt ook niks laten gaan!"
De realiteit: er is nooit iets uitgesproken nog sterker de drama en verwarring is gecreëerd om nooit antwoord te hoeven geven op een simpele vraag en alles was gericht op het ontlopen van de verantwoordelijk van de bevraagde. Hoe kun je hierop het beste reageren? Omdat het verschuiven van het probleem de grootste techniek is, is de beste oplossing terug te gaan naar de kern:
"Dat is een interessante vraag over mijn kindsdeel maar dat doet nu niet terzake, de vraag gaat hier over jouw keuze en motivatie iets niet te vertellen, waarom heb je dit gedaan?"
Door je niet te laten afleiden, houd je de ander zacht maar resoluut verantwoordelijk en stuur je het gesprek terug naar het oorspronkelijke punt.
Wat die je als de boosheid en dus strategie twee volgt?
“Je zoekt altijd drama! We hebben het hier toch al over gehad! Jij kunt ook niks loslaten!”
Benoem de verschuiving zonder mee te gaan in de emotie:“Ik merk dat je boos wordt, maar dat beantwoordt mijn vraag niet.” Zo houd je de focus op het gedrag, en laat je zien dat je niet te provoceren bent.
Blijf standvastig en kalm: “Misschien vind je de vraag niet prettig, maar ze is wel legitiem. Ik stel ze omdat het voor mij belangrijk is.” Je geeft hiermee het signaal: Ik ga je boosheid niet spiegelen, maar ik ga mezelf ook niet verlaten.
Weiger het schuldgevoel: “Ik creëer geen drama. Ik vraag om eerlijkheid, en dat is normaal in een gezonde relatie.”
Je benoemt de manipulatie zonder zelf aan te vallen.
Gebruik grenzen als exit-strategie: Als de boosheid te heftig of grensoverschrijdend wordt, kun je het gesprek pauzeren: “Ik ben bereid dit gesprek te voeren als we allebei respectvol kunnen blijven. Laten we even een pauze nemen.” Je hebt het recht je eigen helderheid en veiligheid te beschermen. Als je een escalatie van boosheid opmerkt, stap eruit en verwijder jezelf uit de situatie.
Wanneer iemand boosheid gebruikt om jouw vraag de kop in te drukken, is dat niet alleen emotionele ontregeling maar vaak een bewuste controletechniek. Het is bedoeld om jou het gevoel te geven dat jij het probleem bent omdat je een vraag stelt, terwijl je in werkelijkheid gewoon op zoek bent naar waarheid.
Je mag helderheid willen.
Je mag directe vragen stellen.
Je bent niet verantwoordelijk voor iemands ongemak bij verantwoordelijkheid nemen. Als iemand jouw vraag niet kan beantwoorden zonder gebruik te maken van verwarring, spirituele ontwijking of woede, dan zegt dat meer over hen dan het ooit over jou zou kunnen zeggen.
De waarheid is:
Wanneer iemand spirituele taal gebruikt om verantwoordelijkheid te ontwijken, en vervolgens overstapt op boosheid als dat niet werkt, dan is dat géén emotionele volwassenheid of spirituele ontwikkeling maar emotionele taal gebruiken als wapen om zichzelf te beschermen tegen ongemak, dat is geen liefde maar controle in een zachte spirituele zelfhulp jas. Je vroeg niet om ruzie. Je vroeg om gezien te worden. Om een eerlijk antwoord. Om verbinding. Je bent dus niet het probleem, je bent helder en duidelijk en dat is precies waarom het hen triggert.
Want jouw helderheid, kalmte, en weigering om gemanipuleerd te worden, bedreigen het fragiele systeem dat de ander heeft opgebouwd om zichzelf te beschermen tegen ongemak, schuld of schaamte.
Je houdt alleen een spiegel voor en voor iemand die emotioneel onvolwassen, egocentrisch en ontwijkend is, is die spiegel beangstigend. Want in die spiegel zien ze alles waar ze hun hele leven van weggelopen zijn: hun egoïsme, hun vermijding, hun tegenstrijdigheid, hun angst voor confrontatie, hun gebrek aan integriteit.
Die reflectie veroorzaakt cognitieve dissonantie: precies het gevoel dat ze bij jou proberen op te wekken.
Een pijnlijke botsing tussen het beeld dat ze van zichzelf hebben, en het gedrag dat ze in werkelijkheid laten zien.
Daarom is het zo belangrijk dat jij het op hun manier ziet. Want als jij dat niet doet, begint het zorgvuldig opgebouwde zelfbeeld te barsten. Dat is waarom jouw helderheid, jouw vraag als een bedreiging voelt.
Het dwingt hen om de kloof onder ogen te zien tussen wie ze denken te zijn en hoe ze zich daadwerkelijk gedragen. En in plaats van die waarheid onder ogen te zien, proberen ze jouw waarneming te buigen zodat die past bij hun versie van het verhaal.
Reactie schrijven